Kuşadası'nın Kurtuluşu
| Kuşadası'nın Kurtuluşu | |
| KUŞADASI'NIN İŞGALİ: Aslında Kuşadası işgal tehlikesini Menteşe sahillerinden önce yaşamaya başlamıştır. 7-8 Mayıs 1919 günü Kuşadası'na gelen İtalyan Regina Elena gemisinin komutanı G. Alessandro, Kuşadası kaymakamına, "geminin bir hafta limanda kalacağını ve askerlerinin her gün karaya çıkıp gün batımında gemiye döneceklerini" söyledi42. Gemi komutanı ertesi gün karaya çıkarak Kuşadası-Selçuk yolunu kontrol ederken, İtalyan askerleri de bozuk gümrük iskelesini onarmaya başladılar43. 12 Mayıs günü de iskelenin yapımına başladılar44. Bu hazırlıklardan sonra 14 Mayıs 1919 günü Kuşadası ve Selçuk istasyonu İtalyanlar tarafından işgal edildi45. Gemiye giden Kuşadası kaymakamı Ferruh Bey, "asker çıkarılmasının mütareke hükümlerine aykırı olduğunu ve memlekette âsayişin ber-kemal olup, asker çıkarılmasına gerek olmadığını" söyledi. Gemi komutanı Alessandro, kaymakama, "şimdilik asayişin iyi olduğunu, ancak gelecekte bir olay meydana gelmesini önlemek için asker çıkardıkları" cevabını verdi46. 14. Mayıs'da Selçuk'a giden İtalyan birliği 202 deniz erinden ibaretti. Kuşadası'nda ise, 150 nefer ve birer takım kasabanın kuzeyinde, mezarlıkta ve hükümet dairesinde 200 nefer bulunuyordu47. 57. Tümen komutanı Albay M. Şefik Bey 17. Kolordu'ya aşağıdaki raporu 15 Mayıs 1919'da gönderdi: "... Hükûmet-i mahalliyenin protestosuna cevaben İtalyan sefine-i harbiyesi kumandanı Alessandro beyanat-ı âtide bulunmuştur: "Asker çıkarmakta İtalya hükümetinin fena bir maksadı yoktur. Memurin, hükûmet-i metbû'ları namına kemâ-fi-s-sâbık îfa-yı vazife edebilirler. Gerçi âsayiş-i mahalliyede bir şey yok ise de, istikbalde asayişe müteallik vuku bulacak herhangi bir hâdiseye vukuundan evvel mâni olmak maksadına mebnidir. Bu hareketimiz hükümet-i Osmaniye ile İtalyan hükümeti arasında verilen karar neticesidir ve Megri (Fethiye), Marmaris ve Bodrum sevahiline de bu karar veçhile asker ihraç edilmiştir." İtalyan kumandan mafevkinden aldığı emir dışına çıkamayacağını ilave etmiştir."48 İtalyanların Kuşadası'nı işgali İngiltere başbakanı L. Georgeu'u da sinirlendirdi. L. Geogeu, İtalya Başbakanı'nın olmadığı bir toplantıda, "bu İtalyanlar delirdiler" diye bağırmış ve Türkiye'nin her tarafına asker göndereceklerini iddia etmiştir49. http://www.atam.gov.tr/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=543 |
|
|
KUŞADASI'NIN İŞGALİ VE KURTULUŞ SAVAŞI Birinci Dünya Savaş'ından sonra Osmanlı topraklarının paylaşımı gündeme geldiğinde Kuşadası da bundan nasibini aldı. 8 Mayıs 1919 yılında İtalyanların RECİNA-ELONA Zırhlısı, Amiral Ciano komutasında Kuşadası’na geldi, gemi mürettebatı, bir hafta boyunca şehre girip, çıktı fakat şehri işgal edemedi. İzmir'in Yunanlılar tarafından işgalinden bir gün önce, 14 Mayıs 1919'da İtalyanlar 150 kişilik bir müfrezeyi, Kuşadası’na çıkararak resmen işgal ettiler. Halkın mühim bir kısmı şehri terk ederek gemilerle Güllük Limanı'na oradan da Milas, Muğla gibi iç bölgelere çekildi. Masa başı siyasi manevralar sonucunda, 19 Nisan 1912 de İtalyanlar Kuşadası'nı tahliye etti. Bunun üzerine, kazada yaşayan Türkler göç etmeye başladılar. 30 Nisan 1922 de Yunan kıtalarınca işgal edilmiştir.(9) Kuşadalılar, Kurtuluş Savaşı boyunca, gece baskınları yaparak düşmana göz dağı verdiler. Mahmut Esat Bozkurt başkanlığındaki çetelerle Yunan karakollarına gece baskınları yaptılar. 7 Eylül 1922’de düşman Kuşadası'ndan tamamıyla uzaklaştırıldı. Burada yaşayan ve savaştan kaçan Rumların malları, mübadele ile Yunanistan'dan ve adalardan gelen Türklere verildi. |
|
| Kuşadası'nın kurtuluşu ile ilgili şiir | |